ทำไมถึงต้องทำการตรวจสอบระบบดับเพลิง มีความสำคัญอย่างไร
ระบบดับเพลิง คืออะไร
ระบบดับเพลิง (Fire Protection System) คือ ระบบที่ออกแบบมาเพื่อใช้สำหรับดับเพลิง เพื่อป้องกันอัคคีภัย ไม่ให้เกิดความเสียหายเป็นวงกว้าง ซึ่งมีทั้งระบบ Manual และระบบอัตโนมัติ
ระบบ Manual คือ ระบบที่ต้องใช้คนเพื่อดำเนินการระบบจึงสามารถทำงานได้
ระบบอัตโนมัติ คือ ระบบที่สามารถทำงานได้เองเมื่ออุปกรณ์ตรวจจับและส่งสัญญาณให้ระบบทำงาน เช่น ระบบหัวกระจายน้ำดับเพลิงอัตโนมัติ (Automatic Sprinkler System)
การตรวจสอบระบบดับเพลิงมีความสำคัญอย่างไร
- ระบบดับเพลิง มีทั้งระบบ Manual และระบบอัตโนมัติ ซึ่งการเลือกติดตั้งนอกจากจะต้องดูข้อกำหนดของกฎหมายแล้ว ยังต้องคำนึงถึงสถานที่ติดตั้งและประเภทของเชื้อเพลิงในบริเวณที่ติดตั้งด้วย ซึ่งหากเราต้องการติดตั้งระบบดับเพลิง แต่ไม่รู้ว่าจะต้องเริ่มอย่างไร ปัจจุบันมีบริษัทที่รับออกแบบระบบดับเพลิงจำนวนมาก เราสามารถปรึกษากับบริษัทเหล่านั้น เพื่อให้ได้ระบบที่ถูกต้องตามกฎหมาย และสามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- ระบบดับเพลิงไม่ว่าจะเป็นระบบ Manual หรือ ระบบอัตโนมัติย่อมมีความสำคัญไม่แพ้กันเพราะวัตถุประสงค์ของการติดตั้ง คือเพื่อระงับเหตุเพลิงไหม้ไม่ให้ลุกลามเป็นวงกว้างเมื่อมีการติดตั้งมีการใช้งานก็ต้องมีการตรวจสอบการทำงานของระบบดับเพลิงด้วยเช่นกัน เพื่อให้ระบบพร้อมใช้งานอยู่เสมอซึ่งการตรวจระบบดับเพลิงมีความสำคัญเป็นอย่างมากเนื่องจากเป็นระบบที่ใช้สำหรับระงับอัคคีภัยเพื่อป้องการความสูญเสียของชีวิตและทรัพย์สินหากระบบสามารถทำงานได้อย่างแม่นยำและรวดเร็วย่อมสามารถระงับเหตุได้อย่างทันท่วงทีและกฎกระทรวงยังกำหนดไว้ว่า“นายจ้างต้องดูแลระบบป้องกันและระงับอัคคีภัยให้อยู่ในสภาพพร้อมใช้งานอย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย”
ต้องตรวจสอบระบบดับเพลิงเมื่อไหร่
โดยการตรวจสอบระบบดับเพลิงนั้น สภาวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ได้กำหนดรายการตรวจสอบ วิธีการ และระยะเวลาไว้ดังนี้
- เครื่องสูบน้ำดับเพลิง
- ขับด้วยเครื่องยนต์ ทดสอบเดินเดินเครื่องทุกสัปดาห์
- ขับด้วยมอเตอร์ไฟฟ้า ทดสอบเดินเครื่องทุกเดือน
- เครื่องสูบน้ำ ทดสอบปริมาณการสูบน้ำและความดัน ทุกปี
- หัวรับน้ำดับเพลิง ตรวจสอบทุกเดือน
- หัวดับเพลิงนอกอาคาร ตรวจสอบทุกเดือน ทดสอบเปิดและปิดทุกปี บำรุงรักษาทุกครึ่งปี
- ถังน้ำดับเพลิง
- ระดับน้ำ ตรวจสอบทุกเดือน
- สภาพถังน้ำ ตรวจสอบปีละ 2 ครั้ง
- สายฉีดน้ำดับเพลิงและตู้เก็บสายฉีด ตรวจสอบสายฉีดน้ำและอุปกรณ์ เดือนละครั้ง
- ระบบหัวกระจายน้ำดับเพลิง
- Main drain ทดสอบการไหล 3 เดือนครั้ง
- มาตรวัดความดัน ทดสอบค่าความดัน ทุก 5 ปี
- หัวกระจายน้ำดับเพลิง ทดสอบ ทุก 50 ปี
- สัญญาณวาล์ว ทดสอบ 3 เดือนครั้ง
- สวิตช์ตรวจการไหลของน้ำ ทอสอบ 3 เดือนครั้ง
- ล้างท่อ ทดสอบ 5 ปี
- วาล์วควบคุม ตรวจสอบชีลวาล์ว ทุกสับดาห์ ตรวจสอบอุปกรณ์ล็อกวาล์ว ทุกเดือน ตรวจสอบสวิทซ์สัญญาณปิด – เปิดวาล์ว ทุกเดือน
จากระยะเวลาการตรวจสอบด้านบน เราจะเห็นว่ามีระยะเวลาการตรวจสอบแต่ละรายการที่แตกต่างกัน ซึ่งการตรวจสอบ ทดสอบ ประจำสัปดาห์ หรือประจำเดือน สามารถตรวจสอบเองได้ โดยเจ้าหน้าที่ที่มีความรู้ของบริษัทเอง เพราะเป็นการตรวจสอบ ทดสอบเบื้องต้น และเมื่อพบว่า มีความผิดปกติเกิดขึ้น ให้ติดต่อผู้เชี่ยวชาญเพื่อแก้ไขระบบต่อไป
ในปัจจุบันมาตรฐานที่ได้รับการยอมรับในการตรวจสอบระบบดับเพลิงมี 2 มาตรฐานได้แก่มาตรฐานวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย (วสท.) และมาตรฐาน NFPA (National Fire Protection Association)
แล้วถังดับเพลิงถือเป็นระบบดับเพลิงด้วยหรือไม่
- ถังดับเพลิง (Fire Extinguishers) ถือเป็นอุปกรณ์ดับเพลิงชนิดหนึ่ง ที่ต้องใช้คน ในการฉีด จึงจะสามารถใช้งานได้ โดย กฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับการป้องกันและระงับอัคคีภัย พ.ศ. 2555 ได้ให้ความหมายของถังดับเพลิงไว้ว่า
- “เครื่องดับเพลิงแบบเคลื่อนย้ายได้ หมายความว่า เครื่องดับเพลิงที่มีลักษณะเป็นอุปกรณ์เคลื่อนย้ายได้โดยสะดวก และใช้งานด้วยมือ ภายในบรรจุสารดับเพลิงซึ่งสามารถขับออกโดยใช้แรงดัน” ถังดับเพลิงเป็นอุปกรณ์ดับเพลิงที่มีความสำคัญชนิดหนึ่ง ที่มีความจำเป็นต้องตรวจสอบความพร้อมของการใช้งานตามระยะเวลาที่กำหนด และทุกๆ 5 ปี จะต้องทดสอบการรับแรงดัน เพื่อพิจารณาว่ายังสามารถใช้งานได้หรือไม่
ใครสามารถตรวจสอบระบบดับเพลิงได้บ้าง
จากที่กล่าวไปแล้วข้างต้น หากเป็นการตรวจสอบ ทดสอบ ประจำสัปดาห์ หรือประจำเดือน เราอาจสามารถตรวจสอบเองได้หากเรามีความรู้และผ่านการอบรมมาแล้ว แต่หากเป็นการตรวจสอบ ทดสอบ ที่ต้องใช้ความรู้ ความสามารถ หรือความชำนาญเฉพาะทางแล้ว เราคงต้องให้หน่วยงานภายนอกที่มีความรู้ความสามารถโดยตรง เป็นผู้ดูแลระบบดับเพลิง เพื่อให้สามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
จำเป็นหรือไม่ที่ต้องอบรมให้ความรู้กับผู้เกี่ยวข้องกับระบบดับเพลิง
- นอกจากมีระบบดับเพลิงที่พร้อมใช้งานแล้ว ต้องจัดให้ผู้ที่มีหน้าที่เกี่ยวกับการป้องกันและระงับอัคคีภัย รับการฝึกอบรมเกี่ยวกับการป้องกันและระงับอัคคีภัย การใช้อุปกรณ์ต่างๆ ในการดับเพลิง การปฐมพยาบาล และการช่วยเหลือในกรณีฉุกเฉิน ถ้าหากเรามีระบบที่ดีมากแค่ไหน แต่ถ้าไม่มีใครใช้งานได้ ระบบดับเพลิงนั้นก็ไม่มีความหมาย
- ซึ่งการฝึกอบรม ได้ถูกระบุไว้ใน หมวด 8 ข้อ 28 ของกฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับการป้องกันและระงับอัคคีภัย พ.ศ. 2555
สรุป
ระบบดับเพลิงมีความสำคัญอย่างมากเพราะสามารถช่วยปกป้องชีวิตและทรัพย์สินได้เมื่อมีการติดตั้งมีการใช้งานก็ต้องมีการตรวจสอบประจำตามระยะเวลาที่กำหนดไว้โดยผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านและภายในสภานประกอบกิจการเองก็ต้องมีบุคคลากรที่มีความรู้ความเข้าใจในการใช้งานระบบด้วยเช่นกัน