การตรวจสอบระบบดับเพลิงมีความสำคัญอย่างไรทำไมถึงต้องทำการตรวจสอบ

ระบบดับเพลิง คืออะไร

ระบบดับเพลิง (Fire Protection System) คือ ระบบที่ออกแบบมาเพื่อใช้สำหรับดับเพลิง เพื่อป้องกันอัคคีภัย ไม่ให้เกิดความเสียหายเป็นวงกว้าง ซึ่งมีทั้งระบบ Manual และระบบอัตโนมัติ 

ระบบ Manual คือ ระบบที่ต้องใช้คนเพื่อดำเนินการระบบจึงสามารถทำงานได้ 

ระบบอัตโนมัติ คือ ระบบที่สามารถทำงานได้เองเมื่ออุปกรณ์ตรวจจับและส่งสัญญาณให้ระบบทำงาน เช่น ระบบหัวกระจายน้ำดับเพลิงอัตโนมัติ (Automatic Sprinkler System)

การตรวจสอบระบบดับเพลิงมีความสำคัญอย่างไร

• ระบบดับเพลิง มีทั้งระบบ Manual และระบบอัตโนมัติ ซึ่งการเลือกติดตั้งนอกจากจะต้องดูข้อกำหนดของกฎหมายแล้ว ยังต้องคำนึงถึงสถานที่ติดตั้งและประเภทของเชื้อเพลิงในบริเวณที่ติดตั้งด้วย ซึ่งหากเราต้องการติดตั้งระบบดับเพลิง แต่ไม่รู้ว่าจะต้องเริ่มอย่างไร ปัจจุบันมีบริษัทที่รับออกแบบระบบดับเพลิงจำนวนมาก เราสามารถปรึกษากับบริษัทเหล่านั้น เพื่อให้ได้ระบบที่ถูกต้องตามกฎหมาย และสามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ 
• ระบบดับเพลิงไม่ว่าจะเป็นระบบ Manual หรือ ระบบอัตโนมัติย่อมมีความสำคัญไม่แพ้กันเพราะวัตถุประสงค์ของการติดตั้ง คือเพื่อระงับเหตุเพลิงไหม้ไม่ให้ลุกลามเป็นวงกว้างเมื่อมีการติดตั้งมีการใช้งานก็ต้องมีการตรวจสอบการทำงานของระบบดับเพลิงด้วยเช่นกัน เพื่อให้ระบบพร้อมใช้งานอยู่เสมอซึ่งการตรวจระบบดับเพลิงมีความสำคัญเป็นอย่างมากเนื่องจากเป็นระบบที่ใช้สำหรับระงับอัคคีภัยเพื่อป้องการความสูญเสียของชีวิตและทรัพย์สินหากระบบสามารถทำงานได้อย่างแม่นยำและรวดเร็วย่อมสามารถระงับเหตุได้อย่างทันท่วงทีและกฎกระทรวงยังกำหนดไว้ว่า“นายจ้างต้องดูแลระบบป้องกันและระงับอัคคีภัยให้อยู่ในสภาพพร้อมใช้งานอย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย”

ต้องตรวจสอบระบบดับเพลิงเมื่อไหร่

โดยการตรวจสอบระบบดับเพลิงนั้น สภาวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ได้กำหนดรายการตรวจสอบ วิธีการ และระยะเวลาไว้ดังนี้ 

1. เครื่องสูบน้ำดับเพลิง

2. หัวรับน้ำดับเพลิง ตรวจสอบทุกเดือน
3. หัวดับเพลิงนอกอาคาร ตรวจสอบทุกเดือน ทดสอบเปิดและปิดทุกปี บำรุงรักษาทุกครึ่งปี
4. ถังน้ำดับเพลิง 

5. สายฉีดน้ำดับเพลิงและตู้เก็บสายฉีด  ตรวจสอบสายฉีดน้ำและอุปกรณ์ เดือนละครั้ง
6. ระบบหัวกระจายน้ำดับเพลิง

จากระยะเวลาการตรวจสอบด้านบน เราจะเห็นว่ามีระยะเวลาการตรวจสอบแต่ละรายการที่แตกต่างกัน ซึ่งการตรวจสอบ ทดสอบ ประจำสัปดาห์ หรือประจำเดือน สามารถตรวจสอบเองได้ โดยเจ้าหน้าที่ที่มีความรู้ของบริษัทเอง เพราะเป็นการตรวจสอบ ทดสอบเบื้องต้น และเมื่อพบว่า มีความผิดปกติเกิดขึ้น ให้ติดต่อผู้เชี่ยวชาญเพื่อแก้ไขระบบต่อไป 

ในปัจจุบันมาตรฐานที่ได้รับการยอมรับในการตรวจสอบระบบดับเพลิงมี 2 มาตรฐานได้แก่มาตรฐานวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย (วสท.) และมาตรฐาน NFPA (National Fire Protection Association)

แล้วถังดับเพลิงถือเป็นระบบดับเพลิงด้วยหรือไม่

• ถังดับเพลิง (Fire Extinguishers)  ถือเป็นอุปกรณ์ดับเพลิงชนิดหนึ่ง ที่ต้องใช้คน ในการฉีด จึงจะสามารถใช้งานได้ โดย กฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับการป้องกันและระงับอัคคีภัย พ.ศ. 2555 ได้ให้ความหมายของถังดับเพลิงไว้ว่า
• “เครื่องดับเพลิงแบบเคลื่อนย้ายได้  หมายความว่า เครื่องดับเพลิงที่มีลักษณะเป็นอุปกรณ์เคลื่อนย้ายได้โดยสะดวก และใช้งานด้วยมือ ภายในบรรจุสารดับเพลิงซึ่งสามารถขับออกโดยใช้แรงดัน”  ถังดับเพลิงเป็นอุปกรณ์ดับเพลิงที่มีความสำคัญชนิดหนึ่ง ที่มีความจำเป็นต้องตรวจสอบความพร้อมของการใช้งานตามระยะเวลาที่กำหนด และทุกๆ 5 ปี จะต้องทดสอบการรับแรงดัน เพื่อพิจารณาว่ายังสามารถใช้งานได้หรือไม่

ใครสามารถตรวจสอบระบบดับเพลิงได้บ้าง

จากที่กล่าวไปแล้วข้างต้น หากเป็นการตรวจสอบ ทดสอบ ประจำสัปดาห์ หรือประจำเดือน เราอาจสามารถตรวจสอบเองได้หากเรามีความรู้และผ่านการอบรมมาแล้ว แต่หากเป็นการตรวจสอบ ทดสอบ ที่ต้องใช้ความรู้ ความสามารถ หรือความชำนาญเฉพาะทางแล้ว เราคงต้องให้หน่วยงานภายนอกที่มีความรู้ความสามารถโดยตรง เป็นผู้ดูแลระบบดับเพลิง เพื่อให้สามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

จำเป็นหรือไม่ที่ต้องอบรมให้ความรู้กับผู้เกี่ยวข้องกับระบบดับเพลิง

• นอกจากมีระบบดับเพลิงที่พร้อมใช้งานแล้ว ต้องจัดให้ผู้ที่มีหน้าที่เกี่ยวกับการป้องกันและระงับอัคคีภัย รับการฝึกอบรมเกี่ยวกับการป้องกันและระงับอัคคีภัย การใช้อุปกรณ์ต่างๆ ในการดับเพลิง การปฐมพยาบาล และการช่วยเหลือในกรณีฉุกเฉิน ถ้าหากเรามีระบบที่ดีมากแค่ไหน แต่ถ้าไม่มีใครใช้งานได้ ระบบดับเพลิงนั้นก็ไม่มีความหมาย
• ซึ่งการฝึกอบรม ได้ถูกระบุไว้ใน หมวด 8 ข้อ 28 ของกฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหาร จัดการ และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับการป้องกันและระงับอัคคีภัย พ.ศ. 2555